|
Hoofdstuk 4. De expansie
Oostwaarts
De expansie Oostwaarts is vooral het werk geweest van de
Zweedse Vikingen, die met name afkomstig waren uit Birka , Uppsala (ten NO
van Birka), het eiland Gotland en het nabijgelegen eiland Őland.
Het is, net als bij de expansie westwaarts, niet de
bedoeling ‘en detail’ de veroverde gebieden, dan wel gestichte plaatsen te
beschrijven.
De Vikingen die Rusland bereikten werden Rus (Roes)
genoemd, een Fins woord dat roodharige of roeier kan
betekenen. De Vikingen die ook Varjagen,
Waregers, Väringen of Varangiërs genoemd werden, stichtten al vóór
700 in Oost-Europa te midden van de Slavische gebieden hun eigen rijkjes en
handelssteden (zie kaart rechtsboven).
Zij waren vooral op zoek naar zilver en huiden. De
latere militaire expedities naar het zuiden waren bedoeld om de veiligheid
van hun handelsroutes te garanderen.
De Zweed Rurik zou alle rijkjes rond 860 vanuit
Holmgard (=Novgorod) verenigd
hebben: ( zie bijv. http://www.dur.ac.uk/a.k.harrington/variagi.html).
Sommigen betwisten Ruriks oorsprong en zeggen dat het een mythologisch
figuur is geweest. Oleg de Wijze (879-912), voor wie hetzelfde probleem
geldt, veroverde in 882 Kiev, dat toen de hoofdstad werd van het nieuwe
rijk, dat ook Kievan Rus wordt genoemd. Hoe het ook precies gegaan mag
zijn, Rurik zou in ieder geval de stamvader worden van de dynastie der
Ruriken of Rurikiden die tot het einde van de 16de eeuw over
Rusland zou regeren.
Igor (912-945),
ook wel Igor de Oude genoemd, is een van de eerste vorsten waarvan met
zekerheid kan worden gezegd dat hij echt heeft bestaan.
Sommige Vikingen sloten zich in 839 al aan als huurling bij
het leger van Constantinopel ( door hen Miklagard genoemd) . Ze werden
ondergebracht in een speciale elite-eenheid die de persoon van de keizer
moest beschermen en stonden bekend als de Varjagen. Nadat er diverse
aanvallen op Constantinopel waren geweest, die zonder resultaat bleven door
de zeer goede verdedigingswerken rond de stad, sloot Igor in 944 een
handelsverdrag met de Byzantijnse keizer. Hierdoor werd het rijk
opengesteld voor christelijke invloeden.
Vanaf 1018 deden de Normandiërs aanvallen op de Balkan en vanaf 1066
lanceerden Siciliaanse Normandiërs een succesvolle expeditie op de Balkan
bij Saloniki *
* Spieghel
Historiael van maart/april 2004 meldde onder de kop
"Noormannen of Normandiërs?" het volgende:
"Het Byzantijnse rijk had aanvallen van Normandiërs te verduren. Of
waren het Noormannen? Beide termen worden door historici gebruikt, maar
hier kiezen we voor de benaming Normandiërs om duidelijk te maken dat ze oorspronkelijk
uit Normandië afkomstig waren. Zij waren afstammelingen van de
Vikingen die vanaf het einde van de achtste tot de elfde eeuw vanuit
Denemarken, Noorwegen en Zweden naar West- en Oost-Europa kwamen, eerst als
zeerovers en plunderaars, later ook als handelaren, veroveraars en
stichters van staten. Een deel van hen vestigde zich in
Noord-Frankrijk".
|
