Een kort overzicht van de historie van Noord Libië

Libië ‘nu’

Als introductie op de rondreis volgt allereerst een overzicht van de geschiedenis van Libië .

Oorspronkelijk hebben er in de Sahara bomen gestaan. Resten hiervan zijn nu in het nationaal museum in Tripoli te vinden. In het Pleistoceen en Holoceen (11.000 jaar geleden) was de Sahara nog geen woestijn, maar een savanne: grasland met verspreide bomengroei. Men leefde van de jacht. Deze periode duurde tot 8000 v. Chr.

Rotskunst uit Akaku (ligt in ZW van Libië )

Verder zouden de door de Egyptenaren als Libu betitelde stam, samen met andere zeevolkeren in de 13^de eeuw voor Chr. Egypte binnengevallen zijn.

Farao Merneptah (1224-1204) sloeg een aanval van hen af in de slag bij Piyer (1220). Sommige ‘Libiërs’ wisten zich toen in Egypte te handhaven en verschillende Egyptische dynastieën hebben waarschijnlijk ‘Libische’ farao`s gehad. Ramses III (1184-1153) versloeg uiteindelijk de Libiërs.

In de 10^de eeuw v. Chr. stichtten de Feniciërs uit Libanon drie handelsposten

in het Noordwesten: Sabratha, Oea (=Tripoli) en Leptis Magna. Daarom heet

dat gebied ook Tripolitanië (gebied van de drie steden). Daarmee zouden

deze steden ouder zijn dan Carthago (814 v. Chr.). Vanaf de 8^ste eeuw stichtten

kolonisten uit Griekenland kolonies in de Cyrenaica. Herodotus noemde de hele bevolking van Noord-Afrika ‘Libiërs’ .

In de 6^de eeuw werden de havens van Libië veroverd door Carthago

Situatie 3000-500 v. Chr.

In de 5^de eeuw v. Chr. ontstond het rijk der Garamanten in wat nu Fezzan heet.

In 107 v. Chr. werd NW Libië veroverd door Rome en bestuurd vanuit de administratieve zetel van Africa Proconsularis bij Carthago. Later werd het gebied een eigen provincie onder de naam Tripolitania .

De Griekse steden in de Cyrenaica kwamen na de dood van Alexander de Grote onder bestuur van de ptolemeische farao`s en in 96 v. Chr. werden ze bij testament nagelaten aan Rome.

Het Garamantenrijk hield een verdere Romeinse opmars naar het Zuiden tegen.

Over de invloed van de Romeinen in Tripolitanië en Cyrenaica zie: foto`s rondreis.

In 455 na Chr. namen de Vandalen Libië in bezit (kaart rechts).

In 643 veroverde Amr Ibnu l-As NO Libië (Barka) en het gebied werd deel van het nieuwe moslim rijk .

In 1146 werden Tripolitanië en Cyrenaica veroverd door de Normandiërs van

Sicilië. In 1521 werd Barka ingelijfd in het Ottomaanse rijk.

In 1551 werd Tripolitanië een vazalstaat van het Ottomaanse rijk , maar de pasja van Tripolitanië bleef de heerser in het gebied.

In 1771 kwam de Karamanli dynastie aan de macht, die zich vooral bezighield

met het beschermen van de zeeroverij. Het centrum daarvan lag in Tripoli.

Het grootste deel van deze negotie was slavenhandel bestemd voor Amerika.

In 1835 was de Karamanli dynastie zo impopulair geworden ten gevolge van

o.a. de afschaffing van de zeeroverij en de slavenhandel, dat de Ottomaanse sultan zijn ‘vertegenwoordiger’ in Tripoli uit zijn macht ontzette.

In 1842 kwam Fezzan in naam onder Ottomaans bestuur.

In 1843 koos Muhammad Ibn Ali s-Sanussiy, leider van een steeds krachtiger wordende godsdienstige beweging, Cyrenaica als vestigingsplaats en de

Sanussiy beweging werd in heel Libië belangrijk. Toen de Italianen in 1911

Libië aanvielen met de bedoeling het te bezetten, werden de Sanussiys de leiders van het Libische verzet.

In 1912 werd het verdrag van Ouchy getekend, waarbij de Turken (Osmanen)

de Italiaanse soevereiniteit erkenden en in 1929 werden Tripolitanië en

Cyrenaica verenigd onder Italiaans bestuur. In 1931 gaven de Sanussiys zich

gewonnen.

Aangemoedigd door Mussolini arriveerden in oktober 1938 20.000 Italiaanse

landverhuizers, om in het woestijnland een bestaan als landbouwer op te bouwen. Deze ‘ventimilli’ vormden in de beleving van de fascisten de voorhoede van wat in de jaren zestig moest zijn uitgegroeid tot een kernbevolking van

500.000 mensen.

In 1943 verdreef Groot Brittannië de Italianen en hun Duitse bondgenoten (Asmogendheden) uit Libië en de provincies Tripolitanië en Cyrenaica kwamen onder Brits militair bestuur, terwijl Fezzan onder Frans militair bestuur kwam.

In 1949 werd Cyrenaica een onafhankelijk emiraat met Emir Sayyid Idris Sanussiy als leider en op 21 november beloofden de Verenigde Naties binnen

twee jaar de onafhankelijkheid aan een ‘verenigd’ Libië. Het lukte inderdaad

om binnen die tijd met de verschillende stammen overeenstemming te bereiken

over de stichting van een federaal koninkrijk.

Op 24 december 1951 werd Libië een onafhankelijk koninkrijk met Mohammed Idris al Senussiy als koning (kaartje rechts).

In 1953 kwam het land bij de Arabische Liga en op 7 december kreeg Groot-

Brittannië het recht om er twintig jaar lang militaire bases te hebben, net als de V.S. een jaar later. In 1955 werd het lid van de Verenigde Naties.

Op 1 september 1969 vond een staatsgreep plaats onder leiding van kolonel Muammar Ghadaffi (Khadaffi). Deze vestigde een

nationalistische en pan-Arabische dictatuur met een islamitische inslag. De oliewinning werd genationaliseerd en de

Engelse en Amerikaanse ingenieurs moesten het land verlaten. Ook de afstammelingen van de ‘ventimilli’ moesten hals

over kop vertrekken.

In de jaren ’80 raakte Libië in verschillende conflicten met buurlanden, die vaak het gevolg waren van pogingen tot samen-

werking, die had moeten leiden tot Arabische eenheid. Ook met verschillende westerse landen, m.n. de V.S., Groot-Brittannië

en Frankrijk waren er veel spanningen. In 1979 trokken de V. S. diplomatiek personeel terug uit de ambassade in Tripoli toen

die door een woedende menigte in brand werd gestoken. In 1986 bombardeerde de Amerikaanse marine Tripoli als

vergelding voor de ‘vermeende rol in het terrorisme’. In 1988 ontplofte een Boeing 747 boven het Schotse dorpje Lockerbie.

Men vermoedde dat de bom uit Libië kwam als vergelding voor het bombardement van 1986. Uiteindelijk heeft er een

rechtszaak plaatsgevonden met betrekking tot ‘Lockerbie’ en nadat Libië de verantwoordelijkheid voor de ramp had

geaccepteerd en de nabestaanden een bedrag had overgemaakt, werden in 2003 de sancties van de Verenigde Naties

tegen Libië ingetrokken.

n.b. in februari 2011 vond er, in navolging van Tunesië en Egypte, een volksopstand plaats tegen het bewind van Ghadaffi. Als eerste

werd het gebied rond Benghazi (Noordoost- Libië) bevrijd. Op 23 augustus is Tripoli ingenomen en Ghadaffi verdwenen.

Op 20 oktober 2011 is hij gedood in zijn geboorteplaats Sirte. Er wordt vanaf die tijd nog veel gevochten om de macht tussen allerlei

groeperingen en de weg naar de democratie kent vele groeistuipen!. Het verhaal over Libië zal vanaf nu echter niet verder meer

aangevuld worden.

Zeer onthullend is het boek van Annick Cojean: ‘Khaddafi`s slavin. Een jong meisje werd jarenlang in Khaddafi`s harem misbruikt’. Het verscheen in 2012 als ‘Les proies’ en werd in 2013 vertaald. Het beschrijft Khaddafi`s seksverslaafdheid en de manier waarop het verkrachting inzette als politiek wapen.

Naar de webpagina: De eigenlijke rondreis óf terug naar webpagina: Eerdere reizen